ساختن اعتماد به نفس شاید یکی از مهم‌ترین پله‌ها در راه رسیدن به موفقیت باشد. افراد موفق زیادی با ساخت مرحله به مرحله‌ی اعتماد به نفس توانسته‌اند به اهداف و آرزوهای خود برسند. اکثر این افراد اعتقاد دارند هر فرد تا زمانی که در مورد خود تفکر مثبت نداشته باشد نمی‌تواند از دیگر افراد توقع داشته باشد تا نسبت به او مثبت فکر کنند.
در واقع می‌توان گفت که تنها سازنده‌ی اعتماد به نفس ما، خود ما هستیم. با نگاهی به افراد موفق متوجه می‌شویم آن‌ها هیچ‌گاه در کسب موفقیت‌هایشان نه به کسی وابسته بودند و نه به انتظار تایید دیگران نشسته‌اند. ما با ساختن اعتماد به نفس می‌توانیم به خودمان ثابت کنیم که لیاقت و شایستگی آنچه را که قصد داریم به دست بیاوریم داریم.
بگذارید یک اصل مهم را با هم مرور کنیم: این‌که ما خودمان را چگونه می‌بینیم از نحوه‌ی نگاه و نگرش دیگر افراد جهان پیرامون‌مان به ما اهمیت بیشتری دارد. اگر ما برای دوست‌داشتن و پذیرفتن آنچه که هستیم تلاش نکنیم، هیچ کس دیگری حتی به این نکته فکر هم نمی‌کند. بگذارید از زاویه‌ای دیگر به موضوع نگاه کنیم. آیا تا به حال احساس کرده‌اید که برای دیگران اهمیت ندارید یا اگر بخواهیم ساده‌تر بگوییم به چشم آدم‌های دور و برتان نمی‌آیید؟ بیایید فکر کنیم تا کنون چند بار در جمع دوستان یا کافه‌ای که وقت می‌گذرانیم یک فرد بسیار خوش‌تیپ و خوش‌قیافه را دیده‌ایم که به خاطر نداشتن حرفی جدید یا توانایی خاص فراموشش کرده‌ایم. یا به عکس چند بار آدم‌های کاملا معمولی را ملاقات کرده‌ایم که به خاطر توانایی در ساختن اعتماد به نفس یا کوچکترین چیزی که به داشته‌های انتزاعی ما اضافه کرده‌اند تبدیل به یکی از دوست‌داشتنی‌ترین آدم‌های زندگی ما شده‌اند. بدون شک اگر کمی فکر کنیم متوجه می‌شویم که همهی ما تجربه‌های این‌چنینی را داشته‌ایم.
در یک نظرسنجی که توسط یکی از مجله‌های مربوط به سلامت ذهن و جسم انجام شد بیش از هزار نفر با سن ۲۱ تا ۵۴ سال شرکت کردند. بر اساس نتایج به دست آمده از این نظرسنجی آنلاین، اکثریت شرکت‌کنندگان اعتقاد داشتند که خصوصیات مربوط به شخصیت و اخلاقیات یک فرد بسیار بیشتر از خصوصیات ظاهری و فیزیکی او جذاب و جالب توجه است. با یک جست‌وجوی ساده به نظرسنجی‌های مشابه متعددی می‌رسیم که فارغ از جنسیت شرکت‌کنندگان نشان می‌دهند اولین کیفیت مطلوب در ذهن آن‌ها اعتماد به نفس است. شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که به صورت متوسط، خصوصیات ظاهری و فیزیکی حتی در بین ۱۰ خصوصیت اول انتخاب کنندگان هم نبوده است.
اما برای ساختن اعتماد به نفس باید چه کرد؟ چگونه می‌توان این ویژگی باارزش را در خود ساخت و تقویت کرد. هنگامی که می‌دانیم زیبایی افکار و چگونگی نگاه به خود بسیار مهم‌تر از زیبایی ظاهری است، برای به دست آوردن آن چه مسیری را باید طی کنیم؟ به خاطر داشته باشید ساختن اعتماد به نفس نه تنها شیوه‌ای بسیار مهم برای جذب دیگران است، بلکه بهترین شیوه برای پیدا کردن احساسی خوب نسبت به خودمان محسوب می‌شود. در این مقاله ۱۰ شیوه‌ی مفید و کاربردی را برای ساختن اعتماد به نفس بررسی می‌کنیم.
۱ – توانایی‌های منحصر به فرد خود را شناسایی کنید
اولین قدم برای ساختن اعتماد به نفس این است که خودتان را باور داشته باشید. بپذیرید که شما منحصر به فرد هستید. به قول والت ویت‌من، شاعر معروف قرن ۱۹، «تو اینجا هستی و زندگی و هویت تو جاری است. و تو تاثیر منحصر به فرد خود را بر بازی قدرتمند زندگی خواهی گذاشت.»
هیچ‌کسی با مشابهت کامل به شما روی کره‌ی زمین وجود ندارد. هیچ‌کس با توانایی‌هایی دقیقا مشابه به شما نه به دنیا آمده و نه به دنیا خواهد آمد. هیچ‌کس استعداد‌ها، توانایی‌ها، تجربه‌ها و زاویه نگاه شما را ندارد. همهی این‌ها فقط متعلق به شخص شماست. فراموش نکنید که شما منحصر به فرد هستید و برای این به دنیا آمده‌اید که اثر منحصر به فرد خود را بر جهان هستی بگذارید. اگر هر کدام از ما بر روی اثری که باید بر دنیای پیرامون‌مان بگذاریم تمرکز کنیم، آن‌گاه می‌فهمیم مقایسه، حسادت یا پشیمانی چقدر مفاهیم نازل و بی‌ارزشی در زندگی ما هستند. مفاهیمی که نه تنها نباید آن‌ها را برای اطرافیان‌مان به کار ببریم، بلکه اجازه ندهیم کسی هم از آن‌ها نسبت به ما استفاده کند. به یاد داشته باشید که ما به دنیا آمده‌ایم تا تاثیر منحصر به فرد خود را بر بازی قدرتمند زندگی بگذاریم.
۲ – بهترینِ خودتان باشید
وقتی که تمام تلاش‌تان را برای انجام کارها و رسیدن به هدف‌هایتان به کار می‌بندید، علاوه بر به دست آوردن نتیجه‌ی مطلوب، احساسی فوق‌العاده نسبت به خودتان پیدا می‌کنید. یکی از راه‌های ساختن اعتماد به نفس تلاش برای بهترین بودن است. به کار بردن تمام توانایی و دانسته‌ها در راستای رسیدن به هدف به شما کمک می‌کند تا علاوه بر کسب نتیجه دل‌خواه، اعتماد به نفسی مضاعف را به دست بیاورید. این احساس مفید به شما امکان می‌دهد تا از خطر کردن نترسید و به سادگی پای خود را از منطقه‌ی امن عادت‌ها (Comfort Zone) فراتر بگذارید. کسب شجاعت برای ریسک کردن، خارج شدن از منطقه‌ی امن عادت‌ها و امکان فکر کردن خارج از چارچوب در کنار یکدیگر می‌توانند میزان قابل توجهی از اعتماد به نفس مفید را به شما هدیه کنند.
۳ – پشتکار داشته باشید
یک ضربالمثل قدیمی می‌گوید: پنج و نیم دانگ سعی، نیم دانگ قسمت! بدون شک همهی ما در مسیر رسیدن به اهداف و آرزوهایمان با مشکلات و موانع متعددی مواجه هستیم. شرایط مالی، اجتماعی و جغرافیایی همواره می‌توانند سد راه ما برای کسب نتیجه‌ی دل‌خواه‌مان باشند. اما به خاطر داشته باشید که مشکلاتی از این دست تحت هیچ شرایطی نباید اعتماد به نفس شما را تضعیف کنند. یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای ساختن اعتماد به نفس و نگه داشتن آن، پشتکار و دست نکشیدن از تلاش و کوشش است. به این مشکلات به چشم داروهایی تلخ، اما شفابخش نگاه کنید. این موانع می‌توانند در عین ایجاد مشکل، فرصت‌هایی برای تقویت توانایی‌ها و مهارت‌های شما باشند. صبر خود را از دست ندهید. قدرت صبر کردن می‌تواند هر فولاد آبدیده‌ای را در دست‌های شما مثل موم نرم کند. حتما شما هم دیده‌اید که از چندصد و گاه چندهزار نفری که یک مسابقه‌ی دوی ماراتن را آغاز می‌کنند تنها چند نفر به خط پایان می‌رسند. برای رسیدن به خط پایان، هیچ‌گاه دست از تلاش کردن نکشید.
۴ – بر احساس غم غلبه کنید
چیره شدن بر افکار بد و احساس بدبختی، علاوه بر ساختن اعتماد به نفس به شما کمک می‌کند تا آن را به راحتی تبدیل به حسی قدرتمند کنید. معروف‌ترین قطعات موسیقی، بزرگ‌ترین آثار هنری و شاهکارهای جهان ادبیات به دست کسانی ساخته شده‌اند که عمق ناامیدی، باختن و تهی شدن از همه‌چیز را تجربه کرده و سپس این مفاهیم را شکست داده‌اند. تجربه غم و اندوه و از دست دادن داشته‌ها، و سپس سعی و تلاش برای از بین بردن و جبران آن‌ها، باعث بالا رفتن اعتماد به نفس، به دست آوردن امید و کسب پیروزی می‌شود. این تجربه‌ها و جبران آن‌ها می‌توانند شما را تبدیل به موجودی انعطاف‌پذیر و توانمند‌تر از گذشته کند. سعی کنید هیچ‌گاه به غصه خوردن عادت نکنید. احساس شکست را تبدیل به سوخت موتور محرک زندگی خود کنید. هر کدام از ما باید بتوانیم مانند ققنوس از میان خاکستر خود دوباره برخواسته و برای شروع دوباره با توانی مضاعف تلاش کنیم.
۵ – راهی که آغاز کرده‌اید را به پایان برسانید
برای خودتان هدف مشخص کنید. راهی که بدون داشتن هدف مشخص آغاز شود، به قول قدیمی‌ترها به ترکستان ختم خواهد شد. پس از مشخص شدن هدف خودتان را مجبور به طی کردن مسیر منتهی به آن کنید. هنگامی که شما هدفی را برای خود تعیین کرده و تمام تلاش خود را برای رسیدن به آن به کار می‌بندید، به صورتی ناخودآگاه قدم‌های محکمی در راستای ساختن اعتماد به نفس و افزایش آن برداشته‌اید. این شیوه از شما فردی خستگی ناپذیر، قدرتمند و مسلط بر اوضاع پیرامون خود می‌سازد. شما به خوبی می‌دانید که برای به دست آوردن چه تجربیات و تخصص‌هایی به سختی تلاش کرده‌اید. این تلاش که گاه با تحمل مشکلات فراوان همراه بوده به شما کمک می‌کند تا عاقبت به هدف دل‌خواه خود رسیده و نتیجه‌ی مورد نظرتان را به دست بیاورید. همهی ما بارها این ضربالمثل معروف را شنیده‌ایم: کار را که کرد، آن‌که تمام کرد! هیچ‌وقت در طول تاریخ تلاش‌های بی‌نتیجه‌ی کسی ماندگار نشده است.
۶ – خود را از آنچه که در مورد شما تصور می‌شود جدا کنید
هویت شما مفهومی جداگانه از آنچه که برای شما اتفاق می‌افتد است. حتی این هویت از آنچه که دیگران در مورد شما فکر می‌کنند فرسنگ‌ها فاصله دارد. به عبارت دیگر شما با اتفاقاتی که در مسیر رسیدن‌تان به موفقیت برای شما رخ می‌دهد تعریف نمی‌شوید. یادتان باشد مهم نیست دیگران در مورد شما چه فکر می‌کنند یا چگونه شما را می‌بینند. هویت شما همان چیزی است که خود شما تصمیم گرفته‌اید بسازید. شخصیت، شان و هویت شما تنها به دست خود شما ساخته می‌شود. نگذارید اتفاقات دنیای پیرامون و نحوه‌ی نگاه دیگران در مسیر رسیدن شما به هدف‌هایتان تاثیر منفی بگذارد. ساختن اعتماد به نفس تنها به دست خود شما صورت می‌گیرد.
۷ – با ترس‌های خود مقابله کنید
هیچ چیز مانند تسلیم شدن در برابر ترس‌ها نمی‌تواند اعتماد به نفس شما را نابود کند. همهی ما در زمان‌های گوناگون ترس را احساس کرده‌ایم. ما به عنوان پیشرفته‌ترین مخلوقات جهان هستی می‌توانیم با تقویت نیروی شجاعت در برابر مشکلات بایستیم. استفاده از سلاح شجاعت و روبرو شدن با ترس‌ها یکی از راه‌های اصلی و مهم ساختن اعتماد به نفس و قدرت بخشیدن به آن است. باید خودتان را از زندان تاریک ترس‌ها رها کنید. اگر از روبرو شدن با افراد جدید یا حاضر شدن در جمع می‌ترسید، تمام نیروی مثبت خود را جمع کرده و از این فضای مسموم فرار کنید. خراب کردن دیوارهای ترس، به ساختن اعتماد به نفس کمک فوق‌العاده‌ای می‌کند. بدون شک در اولین مواجهه با ترس‌ها و قرار گرفتن در شرایط جدید احساس خوبی نخواهید داشت. اما به محض این‌که به شرایط جدید عادت کردید، احساسی فوق‌العاده و دوست‌داشتنی نسبت به خودتان پیدا خواهید کرد.
۸ – فریب ظاهر جذاب افراد را نخورید
بسیاری از جذاب‌ترین افرادی را که در دنیای پیرامون‌مان سراغ داریم از ضعف شدید اعتماد به نفس رنج می‌برند. حتما شما هم نام مرلین مونرو را شنیده یا حداقل یکی از عکس‌ها و فیلم‌هایش را دیده‌اید. معروف است این بازیگر امریکایی که به عنوان یکی از زیباترین و جذاب‌ترین بازیگران سینما شناخته می‌شود، از ضعف شدید اعتماد به نفس رنج می‌برده است. بارها از او نقل شده که هیچ‌گاه تصویری مثبت و احساسی خوب نسبت به خود نداشته است. او همواره و به اشتباه به عواملی غلط مانند تایید دیگران برای به دست آوردن احساس رضایت و تعیین ارزش خود احتیاج داشت. شاید برای همهی ما عجیب باشد که چگونه یکی از زیباترین و موفق‌ترین بازیگران سینما در دام این احساس بد افتاده بوده است. اما فراموش نکنید ظاهر زیبا و جذاب تنها به صورت موقت و تا زمان تایید دیگران می‌تواند به ما احساسی خوب ببخشد و هیچ‌گاه برای ساختن اعتماد به نفس مفید و کارآمد کافی نیست.
۹ – به خوبی از خود مراقبت کنید
هنگامی که شما از تناسب کامل بهره‌مند باشید و از نظر جسمی در وضعیتی سلامت به سر ببرید، بیشترین کمک را به ساخت اعتماد به نفس در وجود خودتان کرده‌اید. هرچند پیش از این گفتیم که ظاهر مناسب به تنهایی نمی‌تواند به ساختن و قدرت بخشیدن به اعتماد به نفس مفید باشد، اما وقتی که این مشخصه در کنار دیگر ملزومات ساختن اعتماد به نفس قرار بگیرد می‌تواند با قدرتی زیاد مفید و کارآمد واقع شود. قرار نیست ظاهر خوب و آراسته‌ی شما با مشخصات ظاهری دیگران مقایسه شود. این مشخصه باید به شما آرامش داده و در شما یک حال خوب ایجاد کند. همهی افراد وقتی که در سلامت کامل بوده و از تناسب اندام بهره‌مند باشند زیبا و جذاب به نظر می‌رسند. هنگامی که به خوبی از سلامت، تناسب و ظاهر خود مراقبت کنید، ناخودآگاه در وجود خودتان احساسی مثبت و توانمند را ایجاد می‌کنید که این حس می‌تواند تاثیر چشم‌گیری در ساختن اعتماد به نفس و قدرت بخشیدن به آن در وجود شما داشته باشد.
۱۰ – بیاموزید که به خودتان انگیزه ببخشید
همهی ما لحظه‌های بدی را در زندگی‌مان تجربه کرده‌ایم. بارها سر و کله‌ی لحظه‌های پر از تردید، سردرگمی و پریشانی در زندگی تک‌تک ما پیدا شده و ما در زمان‌های این‌چنینی احساس شکست و بدبختی کرده‌ایم. ما باید بیاموزیم که در زمان بروز این احساسات منفی چگونه اعتماد به نفس از دست رفته‌مان را دوباره به دست آورده و از نو بسازیم. یک راه دوباره ساختن اعتماد به نفس از دست رفته در چنین شرایطی این است که بدانیم افراد زیادی بارها در شرایط این‌چنینی بوده‌اند و تنها افرادی توانسته‌اند طعم شیرین موفقیت را بچشند که با تلاش و پشتکار، خود را از این مهلکه نجات داده‌اند. راه دیگر نگاه به موفقیت‌های گذشته و به یادآوردن توانایی‌ها و قدرت‌های بی‌نظیر و منحصر به فرد خودمان است. توانایی‌های منحصر به فرد ما به ما کمک می‌کنند تا بتوانیم عاقبت به نتیجه‌ی دل‌خواه خود برسیم.
هیچ‌گاه فراموش نکنید ساختن اعتماد به نفس و قدرت بخشیدن به آن برای رسیدن به هر هدفی لازم است. اما این نکته را هم به خاطر داشته باشید که این مفهوم به هیچ عنوان مشخصه‌ای ذاتی نیست. ما باید آن را با تلاش، یادگیری، صبر و تحمل به دست بیاوریم.
منبع: Essential Life Skills
