آنچه ما می‌خوریم رابطه مستقیم با سلامت ما دارد؛ پس طبیتا نقش پررنگی با سلامت پوست هم دارد. تحقیقات اخیر نشان داده است که رابطه پوست و تغذیه، یعنی ارتباط بین آنچه ما به عنوان غذا وارد بدنمان می‌کنیم، با سلامت پوست و عوارضی مانند جوش صورت، آکنه و پوست چرب و یا حتی پوست خشک دارد. اما این به این معنی نیست که فقط رژیم غذایی درمان جوش صورت و آکنه است و دلیل جوش صورت می‌تواند عواملی مانند آلودگی، استرس، هورمون‌ها باشد. با این وجود تغییر رژیم غذایی می‌تواند به درمان جوش صورت و آکنه کمک کند.

جوش صورت نشانه چیست؟

به طور کلی جوش صورت و آکنه نتیجه تولید بیش از حد سبوم (چربی طبیعی پوست) و تکثیر زیاد سلولی، در کنار رشد باکتری‌ها و البته تاثیر فعالیت هورمون‌ها است. هرچند در خیلی از مواقع دلیل رفتار اینگونه پوست نامشخص است و شفاف نیست. به همین دلیل برای درمان جوش صورت بیشتر بر روی درمان‌های موضعی تکیه می‌کنند. درمان‌هایی مثل لوسیون‌های آنتی‌باکتریال، پاکسازی پوست، کرم رتینوئید در کنار قرص‌های آنتی‌بیوتیک خوراکی (در صورت جوش و آکنه شدید) تجویز می‌شود. در ۲۰ سال گذشته بر اساس باور خیلی از پزشکان تاثیر رژیم غذایی بر آکنه و جوش صورت را رد شده بود و نسبت به رعایت رژیم غذایی خود را بی اعتنا نشان داده بودند و فقط داروهای شیمیای تجویز می‌کردند.

در حالی که امروزه جدیدترین تحقیقات نشان می‌دهد که باورهای قدیم اشتباه بوده است و فقط دارو و درمان موضعی برای جوش مفید نیست و تغذیه نقش بسیار موثری در جوش صورت و آکنه دارد. پزشکان دیگر مقاله‌های پزشکی بسیار زیادی در مورد موثر بود تغذیه در سلامت پوست در همه کشورها منتشر کرده‌اند که این تاثیرات را بررسی کرده و نمونه‌های موفق درمان جوش صورت پس از رعایت رژیم غذایی مناسب را به همه اعلام کرده اند.

رژیم غذایی مناسب

توصیه اولیه کاهش میزان «گلوکز» وارد شده به صورت روزانه به بدن است. شواهد تحقیقاتی نشان داده است که کسانی که بیش از حد شیر و بستنی می‌خورند بیشتر دچار آکنه می‌شوند. در دست دیگر تحقیقات بسیار جامعی در آمریکا بر روی نوجوانان انجام شده است که نشان داده بالای ۹۵ درصد آن‌ها در سنین بلوغ دچار آکنه و جوش‌های صورت شده‌اند، در حالی که همین تحقیق بر نوجوانان جوامع شرقی مانند گینه نو و پاراگوئه، آمار بسیار بسیار ناچیزی را نشان داده است. در نتیجه تغذیه باید نقش پررنگی در آکنه و جوش صورت داشته باشد.

تاثیر گلوکز در آکنه

خوردن میزان زیادی کربوهیدرات و قند می‌تواند باعث بیماری دیابت نوع دوم، چاقی و بیماری‌های قلبی شود. اما پیشرفت علم  اخیرا نشان داده است که علاوه بر این می‌تواند دلیل جوش صورت نیز باشد. غذاهایی با شاخص گلوکوز بالا با افزایش میزان انسولین در خون که مستقیما بر روی هورمون‌ها تاثیر می‌گذارد، می‌توانند باعث جوش و آکنه شوند. افزایش میزان انسولین تولید هورمون جنسی را سرکوب می‌کند که این باعث بالا رفتن «آندروژن» می‌‌شود. آندروژن فعالیت غدد چربی را کنترل می‌کند و با بالا رفتن آن غدد چربی فعال‌تر شده و چربی بیشتری روی پوست تولید می‌کنند. با استفاده از «رژیم غذایی بر اساس شاخص گلوکز» یا «رژیم غذایی با کربوهیدرات پایین» می‌توان به سادگی و بدون مواد شیمایی خطرناک که عوارض زیادی دارند، میزان جوش صورت در بسیاری از مبتلایان به آکنه کاهش پیدا کرد.

آیا لبنیات بر جوش صورت تاثیر دارد؟

تحقیقات نشان داده است که شیر نقش بسیار اساسی در در جوش صورت دارد. شیر دارای میزان زیادی هورمونی به نام IGF-1 (Insulin-Like Growing Factor) است. این هورمون که یکی از پروتین‌های موجود در شیر است، ساختار مولکولی مانند انسولین دارد که رابطه عجیبی با حساسیت در بدن انسان دارد. شیر و لبنیات با افزایش این هورمون پوست‌های حساس در معرض آکنه قرار می‌گیرند و دچار جوش صورت می‌شوند. دلیل دیگری که چرا شیر باعث جوش می‌شود، هورمونی به نام  DHA است که در کسانی که میزان زیادی لبنیات مصرف می‌کنند باعث آکنه خواهد شد. میزان چربی موجود در لبنیات هم به طرز غیرمنتظره‌ای در پیدایش جوش صورت مرتبط است.

خوراکی‌هایی که از جوش صورت پیشگیری می‌کنند

در طرف دیگر ماجرا موادی غذایی وجود دارد که از آکنه جلوگیری و با آن مبارزه می‌کنند و در خیلی از خوراکی‌ها پیدا می‌شوند. برای نمونه امگا ۳ (Omega-3) که به میزان زیادی در ماهی موجود است، به عنوان ضد التهاب قوی شناخته می‌شود که در برطرف کردن التهاب‌های پوست بسیار موثر است. دیده شده که قرص‌های مکمل روغن ماهی و امگا ۳ توانسته‌اند میزان جوش را کاهش دهند. همچنین ویتامین A و ویتامین E که در خیلی از کرم‌ها و سرم‌های پوست وجود دارد، در کم شدن جوش تاثیر مثبتی داشته‌اند؛ با وارد کردن غذاهای حاوی ویتامین ای و ویتامین آ در رژیم غذایی خود در کنار استفاده از محصولات حاوی آن‌ها می‌‌توانید از فواید زیاد آن‌ها بهره‌مند شوید. هر دو این ویتامین‌ها بر عملکرد غدد چربی ساز پوست تاثیر می‌گذارند و با کنترل میزان فعالیت آن در روند بهبود جوش و آکنه هم موثر هستند.

بر اساس شواهد زیادی، رابطه بین جوش و برنامه غذایی قوی است. رژیم غذایی جوامع غرب با حجم زیادی از کربوهیدرات، چربی ترانس (چربی‌های غیر اشباع) و میزان کم امگا ۳، به نظر می‌رسد از دلایل اصلی ۹۵ درصد نوجواد مبتلا به آکنه باشد. اگرچه آکنه با بالارفتن سن کاهش پیدا می‌کند اما خیلی از افراد بزرگسال همچنان با چربی پوست، جوش و دانه‌های سر سیاه درگیر می‌مانند. تغییر رژیم غذایی و وارد کردن محصولات با گندم کامل، و دارای امگا ۳، انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی یکی از راه‌های موثر در کاهش جوش صورت و آکنه است. کاهش مصرف لبنیات و جایگزین کردن مانند شیر سویا، شیر بادام و غیره یک راه حل دیگر است. شما می‌توانید از درمان‌های موضعی شیمیایی و داروها هم استفاده کنید، انتخاب با خود شماست.